Eurovision ævintýrið

Það var undir lok september og byrjun október 2019 þegar myndatökulið frá Netflix ásamt helstu leikurunum lagði leið sína til Húsavíkur. Myndin er bandarísk og fjallar um tvo íslenska söngvara, Lars Erickssong (Ferrell) og Sigrit Ericksdóttir (McAdams) sem fá tækifæri til að keppa fyrir hönd Íslands í Eurovision. Þá leikur Pierce Brosnan sem lék James Bond á sínum tíma - föður Lars.

Á meðan á tökum stóð var ákveðin truflun á venjulegu bæjarlífi – götur voru lokaðar tímabundið við hafnarsvæðið og athygli íbúa var eðlilega með breyttu sniði yfir þessa viku sem á tökum stóð. Þetta var stórt fyrir lítinn bæ á norður Íslandi, hvað þá þegar að myndin var frumsýnd á Netflix. Ævintýrið var hinsvegar aðeins rétt að byrja.

Þegar Netflix-myndin Eurovision Song Contest: The Story of Fire Saga kom út árið 2020 var fátt sem benti til þess að hún ætti eftir að kveikja eitt litríkasta markaðsævintýri í sögu Húsavíkur. En svo small saman óvænt blanda: Hollywood-mynd, sjarminn í litlu sjávarþorpi, stórgott lag — og stolt samfélags sem sá tækifæri þar sem fáir hefðu búist við því.

Lagið Húsavík (My Hometown) varð fljótlega hjartað í myndinni. Það var fallegt, tilfinningasamt og nefndi Húsavík með nafni — ekki sem skrautatriði heldur sem heimabæ, sem draumaheim. Þegar lagið var svo sett á lista þeirra laga sem mögulega gætu fengið tilnefningu sem besta lagið hjá Óskarsakademíunni tók lítið samfélag við sér. „Af hverju ekki?“ spurðu Húsvíkingar. „Af hverju ættum við ekki að berjast fyrir okkar eigin tilnefningu?“

Þarna hófst grasrótarherferð sem var bæði alvarleg og léttleikandi — og í anda húsvíkskrar skemmtanaskapandi skapandi hugsunar. Herferðin fékk nafnið "An Óskar for Húsavík", og í raun voru allir með. Ungir sem aldnir, fyrirtæki, félagasamtök og einstaklingar tóku þátt í að skapa myndbönd, senda kveðjur, skrifa bréf, syngja lagið í kórum og gera bæinn sjálfan að sviðsmynd fyrir eitt stærsta markaðsátak sem íslenskur kaupstaður hefur nokkurn tíma staðið fyrir.

Á aðalgötunni var málaður „rauður dregill“, sem táknrænn hnykkur á markaðsherferðina. Börn sungu lagið í leikskólanum, atvinnurekendur settu stuðningsyfirlýsingar á samfélagsmiðla og ferðamálafulltrúar töluðu af stolti um að Húsavík væri tilbúinn í sitt Hollywood-moment. Sérstaklega stóð einn maður upp úr, Örlygur Hnefill Örlygsson, sem varð nokkurs konar andlit herferðarinnar, drifinn áfram af húmor, hugmyndaauðgi og óbilandi trú á því að litlir staðir geti líka leikið stór hlutverk.

Herferðin náði athygli í erlendum fjölmiðlum, frá People Magazine til breskra og bandarískra sjónvarpsstöðva sem sumar hverju heimsóttu bæinn til að búa til fréttainnskot. Þetta blandaðist saman í sérstaka stemningu þar sem hugrekki bæjarins og skemmtilegur tónn herferðarinnar klifruðu upp í alþjóðlegt umtal.

Og árangurinn? Lagið Húsavík (My Hometown) var tilnefnt til Óskars sem „Best Original Song“. Þó að lagið ynni ekki styttuna sjálfa, þá var tilnefningin sjálf fagnaðarefni sem upplifaðist eins og sigur í bænum. Húsvíkingar voru komnir um borð í Óskarsævintýrið — og um leið hafði bærinn orðið að menningarlegu tákni.

Herferðin um „Óskar fyrir Húsavík“ hafði strax áberandi áhrif á ferðamennsku í bænum. Þegar lagið Húsavík (My Hometown) vakti athygli og bæjarbúar tóku höndum saman um að styðja það, fóru ferðamenn að líta á Húsavík sem meira en hvalabæ — bæinn varð hluti af alþjóðlegri poppmenningu.

Fólk sem hafði séð myndina vildi heimsækja staðinn, ganga um göturnar sem birtust í myndinni og upplifa stemninguna sem lagið lýsir. Áhugi ferðamanna jókst hratt og til varð ný tegund gesta sem sóttu sérstaklega í Eurovision-tengingu bæjarins. Í kjölfarið opnaði Eurovision-sýningin á Húsavík, sem styrkti enn frekar tengslin við myndina og varð nýr aðdráttarafl.

Herferðin efldi jafnframt sjálfsmynd bæjarins. Hún skapaði jákvæða umfjöllun á alþjóðavísu og færði Húsavík inn í huga ferðamanna sem lifandi, skemmtilegan og skapandi stað. Þetta kom sér sérstaklega vel eftir heimsfaraldurinn og hjálpaði bænum að ná sér fljótt á strik í ferðaþjónustu.

Þegar lagið Húsavík (My Hometown) var tilnefnt til Óskars árið 2021 urðu mikil spenna og eftirvænting í bænum. Margir bjuggust við að söngkonan Molly Sandén — sem syngur lagið í myndinni Eurovision Song Contest: The Story of Fire Saga — myndi flytja það á sviði Óskarsverðlaunanna í Los Angeles. En heimsfaraldurinn setti strik í reikninginn. Vegna strangra ferðatakmarkana og sóttvarna var ljóst að Molly kæmist ekki til Bandaríkjanna og að Óskarsatriðið þyrfti að vera tekið upp annars staðar.

Þá varð Húsavík sjálfur fyrir valinu. Það þótti bæði fallegt og táknrænt að flytja lagið í þeirri litlu höfn sem lagið fjallar um. Þannig mætti Molly Sandén til Húsavíkur skömmu fyrir Óskarsverðlaunin ásamt kvikmyndatökuliði, og bæjarbúar fylgdust með þessu eins og litlu hátíð. Tökur fóru fram í kringum höfnina, á bryggjunni og inni í Húsavíkurkirkju, þar sem stúlknakór Húsavíkur söng með henni í hluta atriðisins. Það skapaðist sérstök stemning: vindurinn, hafið og rödd Mollyar mynduðu næstum kvikmyndalegt andrúmsloft — nema nú var það raunveruleikinn sem tók fram úr bíómyndinni.

Bæjarbúar voru bæði spenntir og stoltir; það er ekki á hverjum degi sem 2500 manna bæjarfélag fær sitt eigið atriði á Óskarsverðlaununum! Þegar myndbandið var sýnt á Óskarnum fékk það frábærar viðtökur og fjölmiðlar víða um heim lýstu því sem einu af hápunktum hátíðarinnar. Húsavík fékk þannig sitt eigið „Hollywood-moment“ — þrátt fyrir að lagið næði ekki sjálfri styttunni. Upptakan styrkti enn frekar tengslin milli bæjarins og Eurovision-myndarinnar og varð að viðburði sem fólk í Húsavík man vel eftir.